Biomak
Bioma ezaugarri berberak dituzten eta eskualde zabal bat hartzen duten lehorreko ekosistemen multzoa da.
Ekosistemetan gertatzen den bezala, nekez zehaztu ditzakegu biomen arteko mugak. Izan ere, biomak ez dituzte elementu natural jakin batzuek bereizten, tarteko ezaugarriak dituzten trantsizio-eremuek baizik. Gizakien jarduerek asko aldatu ditu biomak historian zehar, batez ere azken hamarkadetan.
Lehorreko bioma nagusiak:
-Tundra eta goi mendia
-Taiga
-Estepa
-Baso hostoerorkorra
-Baso mediterraneoa
-Oihan tropikala
-Sabana
-Basamortua
-Betiereko izotzak
Ekosistemetan gertatzen den bezala, nekez zehaztu ditzakegu biomen arteko mugak. Izan ere, biomak ez dituzte elementu natural jakin batzuek bereizten, tarteko ezaugarriak dituzten trantsizio-eremuek baizik. Gizakien jarduerek asko aldatu ditu biomak historian zehar, batez ere azken hamarkadetan.
Lehorreko bioma nagusiak:
-Tundra eta goi mendia
-Taiga
-Estepa
-Baso hostoerorkorra
-Baso mediterraneoa
-Oihan tropikala
-Sabana
-Basamortua
-Betiereko izotzak
Aukeratutako 5 Biomak
5 bioma hauek aukeratu ditut:
-Baso hostoerorkorra
-Basamortua
-Estepa
-Taiga
-Tundra
Baso hostoerorkorra:
-Biotopoa:
8-14ºC-ko urteko batez besteko tenperatura egoten da. Negu hotzak eta uda beroak izan ohi dira eta prezipitazio asko egoten dira urte osoan zehar banatuta
-Biozenosia:
Haritza eta pagoa dira nagusi, neguko hotzera egokituta dauden zuhaitz hostoerorkorrak direlako. Fauna aberatseko bioma da eta emigrazioa edo hibernatzen duten espezieak. Adibidez hartz arrea eta karraskari ugari, besteak beste.
Basamortua:
-Biotopoa:
20-30ºC-ko urteko batez besteko tenperatura egoten da. Oszilazio txikiak egoten da urtean zehar baina gau eta egunean zehar oszilazio handiak daude. Oso prezipitazio gutxi egoten dira eta urtean irregularki banatuak.
-Bionenosia:
Oso biomasa txikia da. Landareak oso ur gutxirekin bizitzera moldatu dira, kaktusa adibidez. Kolore argiko animaliak dira nagusi argia islatzeko eta ezkutatzeko. Animali bakar batzuek ura gorde dezakete beren ehunetan.
Estepa:
-Biotopoa:
3-16ºC-ko urteko batez besteko tenperatura egoten da. Oszilazio handiak egoten dira egunaren eta gaurenartean nahiz urtean zehar. Prezipitazioak nahiko urriak izaten dira eta oso era irregularrean banatuak. Lehorteak ere izan ohi dira.
-Biozenosia:
Eurite-garaietan hazten diren landare belarkarak eta elikagai bila distantzia handiak egiten dituzten belarjaleak daude. Bisontea eta zaldia, adibidez.
Taiga:
-Biotopoa:
0ºC inguruko urteko batez besteko tenperatura egoten da. Neguak, hotzak eta luzeak dira eta udak, freskoak eta motzak izaten dira. Prezipitazio gutxi eta oso lurrunketa txikia egoten da.
-Biozenosia:
Gimnospermo-basoak dira nagusi, eta pinu borealetaz, izeietaz, altzifreetaz, etab. osatua daude. Hemen bizi dira izoteei aurre egiteko orratz itxurako hosto gogorrak dituztelako. Fauna askotarikoa da eta aipatzekoak dira elur-hontza eta erbi artikoa kolore zuria dutelako elurretan ondo ezkutatzeko.
Tundra:
-Biotopoa:
0ºC-tik beherako urteko batez besteko tenperatura dago. Prezipitazioak oso urriak izan arren, tenperatua baxuek lurrunketa eragozten dute. Landareek uda labur-laburrean, elurrik ez dagoenean, bizitzeko behar duten ura xurgatzen dute.
-Biozenosia:
Likenak eta altuera baxuko landareak dira nagusi, goroldioa adibidez. Intsektu ugari daude, eta haien arrautzek edo larbek egoera sorrean irauten dute hurrengo urtera arte. Animalia batzuek emigratuz edota hibernatuz saiesten dute negua; elur-oreinek edo lemmingek adibidez.
-Baso hostoerorkorra
-Basamortua
-Estepa
-Taiga
-Tundra
Baso hostoerorkorra:
-Biotopoa:
8-14ºC-ko urteko batez besteko tenperatura egoten da. Negu hotzak eta uda beroak izan ohi dira eta prezipitazio asko egoten dira urte osoan zehar banatuta
-Biozenosia:
Haritza eta pagoa dira nagusi, neguko hotzera egokituta dauden zuhaitz hostoerorkorrak direlako. Fauna aberatseko bioma da eta emigrazioa edo hibernatzen duten espezieak. Adibidez hartz arrea eta karraskari ugari, besteak beste.
Basamortua:
-Biotopoa:
20-30ºC-ko urteko batez besteko tenperatura egoten da. Oszilazio txikiak egoten da urtean zehar baina gau eta egunean zehar oszilazio handiak daude. Oso prezipitazio gutxi egoten dira eta urtean irregularki banatuak.
-Bionenosia:
Oso biomasa txikia da. Landareak oso ur gutxirekin bizitzera moldatu dira, kaktusa adibidez. Kolore argiko animaliak dira nagusi argia islatzeko eta ezkutatzeko. Animali bakar batzuek ura gorde dezakete beren ehunetan.
Estepa:
-Biotopoa:
3-16ºC-ko urteko batez besteko tenperatura egoten da. Oszilazio handiak egoten dira egunaren eta gaurenartean nahiz urtean zehar. Prezipitazioak nahiko urriak izaten dira eta oso era irregularrean banatuak. Lehorteak ere izan ohi dira.
-Biozenosia:
Eurite-garaietan hazten diren landare belarkarak eta elikagai bila distantzia handiak egiten dituzten belarjaleak daude. Bisontea eta zaldia, adibidez.
Taiga:
-Biotopoa:
0ºC inguruko urteko batez besteko tenperatura egoten da. Neguak, hotzak eta luzeak dira eta udak, freskoak eta motzak izaten dira. Prezipitazio gutxi eta oso lurrunketa txikia egoten da.
-Biozenosia:
Gimnospermo-basoak dira nagusi, eta pinu borealetaz, izeietaz, altzifreetaz, etab. osatua daude. Hemen bizi dira izoteei aurre egiteko orratz itxurako hosto gogorrak dituztelako. Fauna askotarikoa da eta aipatzekoak dira elur-hontza eta erbi artikoa kolore zuria dutelako elurretan ondo ezkutatzeko.
Tundra:
-Biotopoa:
0ºC-tik beherako urteko batez besteko tenperatura dago. Prezipitazioak oso urriak izan arren, tenperatua baxuek lurrunketa eragozten dute. Landareek uda labur-laburrean, elurrik ez dagoenean, bizitzeko behar duten ura xurgatzen dute.
-Biozenosia:
Likenak eta altuera baxuko landareak dira nagusi, goroldioa adibidez. Intsektu ugari daude, eta haien arrautzek edo larbek egoera sorrean irauten dute hurrengo urtera arte. Animalia batzuek emigratuz edota hibernatuz saiesten dute negua; elur-oreinek edo lemmingek adibidez.